મહારાષ્ટ્રને મળનારા નવા એરપોર્ટને સફળતા માટે કેમ બે દાયકાની સફર કાપવી પડી?

મલ્ટી-મિલિયન ડોલરના પ્રોજેક્ટે મુંબઈને વૈશ્વિક ‘ટ્વીન એરપોર્ટ’ શહેરોની શ્રેણીમાં મૂક્યું, ને તેનાથી શું ફાયદા થશે

મુંબઈ જેવા ધમધમતા શહેરમાં 2000ના દાયકાના અંતમાં છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક (CSMIA) ઝડપથી વિકાસ પામી રહ્યું હતું. તેવામાં નવા પ્રવેશદ્વારની જરૂરિયાત નિર્વિવાદ હતી. 2007 સુધીમાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે નવી મુંબઈમાં નવા ગ્રીનફિલ્ડ એરપોર્ટ માટે લીલી ઝંડી આપી. આ નવી મુંબઈ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક (NMIA) પ્રોજેક્ટની શરૂઆત હતી, જે લગભગ બે દાયકા સુધી ચાલી હતી.
નવા એરપોર્ટની શરૂઆતના વર્ષો શક્યતા અભ્યાસ માસ્ટર પ્લાન અને પર્યાવરણીય મૂલ્યાંકનથી ભરેલા હતા. આ સ્થળ ખાડીઓ, મેન્ગ્રોવ્સ અને માનવ વસાહતોથી ઘેરાયેલા એક જટિલ કોયડા સમાન હતું, મુંબઈ માટે બોર્ડરૂમથી બ્લુપ્રિન્ટ્સ તરફ ટ્વીન-એરપોર્ટ મોડેલનું સ્વપ્ન આકાર લેવાનું શરૂ થયું.

ગામડાઓમાંથી હજારો પરિવારોને સ્થળાંતર કરાવવા પડ્યા
2011 અને 2017ની વચ્ચે આ પ્રોજેક્ટને સૌથી મુશ્કેલ પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો. નોડલ એજન્સી CIDCOને પનવેલ અને ઉલ્વેની આસપાસના ગામડાઓમાંથી હજારો પરિવારોને સ્થળાંતર કરાવવા પડ્યા. એન્જિનિયરોએ ડ્રેનેજ સિસ્ટમ્સ અને નદીના ડાયવર્ઝનને ફરીથી ડિઝાઇન કર્યા. પર્યાવરણીય મંજૂરીઓ અને ફ્લાઇટ સલામતીની સ્થિતિએ અવરોધોમાં વધારો કર્યો. દરેક મંજૂરી એક મહેનતથી મેળવેલ સીમાચિહ્નરૂપ અને દ્રઢતાનો પુરાવો હતો.

નવી મુંબઈ એરપોર્ટ હવે સિનર્જી બની ગયું
NMIA માત્ર બીજું એરપોર્ટ જ નહીં, પરંતુ મુંબઈના ભવિષ્યને વૈશ્વિક ઉડ્ડયન હબ તરીકે આકાર આપવાની એક તક હતી. 2019 માં મોટા જમીન સંપાદન સાથે વધુ એક સફળતા મળી. ઓગસ્ટ 2021 માં એક ટર્નીંગ પોઈન્ટ ત્યારે આવ્યો જ્યારે અદાણી ગ્રુપે આ પ્રોજેક્ટ સંભાળ્યો. અદાણી ગ્રુપ CSMIA અને NMIA બંનેનું સંચાલન કરી રહ્યું હોવાથી ટ્વીન-એરપોર્ટ સિસ્ટમ હરીફાઈને બદલે સિનર્જી બની ગઈ. નવી મુંબઈને વૈશ્વિક પ્રવેશદ્વારમાં રૂપાંતરિત કરવા ગંભીરતાથી સ્થળની તૈયારી શરૂ થઈ..

2022નું વર્ષ નવી મુંબઈ માટે નિર્ણાયક હતું
નવી મુંબઈ એરપોર્ટ 2022 વર્ષ નિર્ણાયક હતું, સિડકોએ 2,866 એકર મુખ્ય જમીન અદાણી એરપોર્ટ હોલ્ડિંગ્સ લિમિટેડને સોંપી અને ભારે મશીનરી ખસેડવામાં આવી. રનવે, ટેક્સીવે અને ટર્મિનલ ફાઉન્ડેશનો આકાર લઈ રહ્યા હતા. 2023 ના મધ્યમાં બાંધકામ 50% થી વધુ પૂર્ણ થયું હતું. કમળથી પ્રેરિત ઝાહા હદીદ આર્કિટેક્ટ્સ તેના ટર્મિનલ ડિઝાઇન, આકર્ષક સૌંદર્ય શાસ્ત્ર અને ઓપરેશનલ ઈન્ટેલીજન્સનું સુનિસ્ચિત કરે છે.

જુલાઈ 2025 સુધીમાં 94 ટકા પૂર્ણ થયો હતો
2024 માં NMIA ના દક્ષિણ રનવે પર ભારતીય વાયુસેના C-295 દ્વારા પ્રથમ પરીક્ષણ ઉતરાણ એક પ્રતીકાત્મક ક્ષણ હતી. માંડ બે મહિના પછી ઇન્ડિગોએ એક કમર્શિયલ ફ્લાઇટ હાથ ધરી, જે એરપોર્ટની તૈયારીની પુષ્ટિ કરે છે. જુલાઈ 2025 સુધીમાં પ્રોજેક્ટ 94 ટકાથી વધુ પૂર્ણ થયો. અંતિમ મહિનાઓ સખત સિસ્ટમ તપાસ, સલામતી ઓડિટ અને મુસાફરો-પ્રવાહ સિમ્યુલેશન માટે સમર્પિત હતા.

નવી મુંબઈ એરપોર્ટ કાર્ગોના સંચાલનમાં સજ્જ
સપ્ટેમ્બર નજીક આવતા જ એરલાઇન્સે પ્રારંભિક સમયપત્રકનું આયોજન કર્યું અને એરપોર્ટની આસપાસના માળખાગત સુવિધાઓએ ગતિ પકડી. NMIA તેના પ્રથમ તબક્કામાં વાર્ષિક 20 મિલિયન મુસાફરો અને 0.5 મિલિયન ટન કાર્ગોનું સંચાલન કરવા તૈયાર હતું. જો કે, ભારતના પ્રથમ 100% ગ્રીન એરપોર્ટ તરીકે ડિઝાઇન કરાયેલ NMIA એ લંડન, દુબઈ અને ન્યુ યોર્ક જેવા વૈશ્વિક જોડિયા એરપોર્ટ શહેરોની સાથે મુંબઈને સ્થાન આપ્યું.

2007નું સપનું સાકાર થવાને આરે એરપોર્ટ
ઇકોલોજીકલ સંઘર્ષ અને પુનર્વસનના પડકારોથી લઈને વૈશ્વિક-સ્તરીય ડિઝાઇન અને ટેકનોલોજી સુધી એરપોર્ટની સફર ખૂબ લાંબી અને ઘણીવાર ભરચક હતી, પરંતુ જેમ જેમ પહેલી કમર્શિયલ ફ્લાઇટ્સ નવી મુંબઈથી ઉડાન ભરવાની તૈયારી કરી રહી હતી, તેમ તેમ સપનું ધીમે ધીમે નજીક આવતું ગયું અને સફળતાને આરે છે. વર્ષ 2007માં રોપાયેલા બીજે આખરે ફળ આપ્યા. નવી મુંબઈનું પ્રવેશદ્વાર બનવા માટે સજ્જ છે, જે ભારતીય એવિયેશન ક્ષેત્રે એક નવો અધ્યાય ચિહ્નિત કરે છે.

100 ટકા ગ્રીન એરપોર્ટ તરીકે કર્યું ડિઝાઈન
NMIA શા માટે મહત્વનું છે તેના અનેક કારણો છે. જ્યારે તે ખુલશે, ત્યારે NMIA મુંબઈના બીજા એરપોર્ટ કરતાં વધુ હશે. તેના પ્રથમ તબક્કામાં તે વાર્ષિક 20 મિલિયન મુસાફરો અને 0.5 મિલિયન ટન કાર્ગોનું સંચાલન કરશે. તેના ગ્રીન ઓળખપત્રો પહેલા દિવસથી જ ભારતના પ્રથમ 100 ટકા ગ્રીન એરપોર્ટ તરીકે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે જે ટકાઉપણામાં બેન્ચમાર્ક સ્થાપિત કરશે.

વર્લ્ડ ટ્વિન એરપોર્ટ શહેરમાં સ્થાન આપશે
વ્યૂહાત્મક રીતે તે મુંબઈને લંડન, દુબઈ અને ન્યુ યોર્ક જેવા વૈશ્વિક ટ્વીન-એરપોર્ટ શહેરોમાં સ્થાન આપે છે, જ્યાં બહુવિધ એરપોર્ટ માંગ છે. તે સ્પર્ધાને અને વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે. અદાણીના સંચાલન હેઠળ CSMIA અને NMIA બંને શહેરની ઉડ્ડયન પ્રણાલીને વિભાજીત કરવાને બદલે એકીકૃત રીતે સંકલિત કરી શકાય છે. આર્થિક રીતે જોઈએ તો, NMIA હજારો નોકરીઓ પેદા કરશે, નવી મુંબઈમાં નવા વ્યવસાયોને ઉત્પ્રેરિત કરશે અને વૈશ્વિક વેપાર અને મુસાફરીમાં ભારતની ભૂમિકાને વધુ મજબૂત બનાવશે.